6 faktów o atopowym zapaleniu skóry23 czerwca 2020

1. AZS – co to właściwie jest?

AZS to atopowe zapalenie skóry – choroba zaliczana do przewlekłych alergicznych schorzeń. Jest związana z uczuleniem na różne alergeny znajdujące się w środowisku zewnętrznym.

Główną cechą choroby jest suchość skóry związana z nieprawidłową barierą skórną. U pacjentów występuje zwiększona utrata wody przez naskórek, czemu bardzo często towarzyszy uporczywy świąd i współwystępujący stan zapalny.

2.Kiedy występuje AZS?

• 45% dzieci zachoruje na AZS w pierwszych 6 miesiącach życia,  60% – w pierwszym roku, a u przynajmniej 85% – przed ukończeniem 5 lat. 
• U 20% dzieci, które zachorowały w wieku =<2 lat, objawy choroby będą się utrzymywać, a u kolejnych 17% będą występować okresowo do 7 roku życia.
• Tylko u 16,8% dorosłych chorych na AZS początek objawów wystąpił po okresie dojrzewania.

 

3. Czy moje dziecko ma AZS? Objawy AZS

Objawy choroby są dość charakterystyczne i dla większości lekarzy nie powinny budzić wątpliwości, choć mogą zdarzyć się wyjątki. Aby rozpoznać chorobę, powszechnie stosuje się kryteria diagnostyczne opracowane przez Hanifina i Rajkę.

 

4. Co nasila chorobę? Czynniki ryzyka:

• atopia u rodziców (w szczególności AZS) nasila i pogarsza przebieg AZS u dzieci.
• alergeny występujące w powietrzu (zwierzęta domowe, roztocze, pyłki) zwiększają ryzyko zachorowania na AZS i nasilenie choroby,
• uczulenie na alergeny pokarmowe (mleko krowie i jaja kurze) nasila ciężkość AZS w okresie niemowlęcym. Alergie pokarmowe zwiększają ryzyko utrzymywania się objawów do końca dzieciństwa.

 

Karmienie piersią chroni przed AZS.

Karmienie piersią przez minimum 4 miesiące zmniejsza częstość AZS u niemowląt. Jest to najprawdopodobniej efekt przemijający, który zanika po 3 roku życia.

5. Co zaostrza AZS?

Do czynników wywołujących zaostrzenia AZS należą:

1. stres
2. alergeny pokarmowe i alergeny występujące w powietrzu
3. drobnoustroje takie jak np. Staphylococcus aureus 
   1. 1. czynniki drażniące – szorstkie i wełniane tkaniny (drażnienie mechaniczne skóry) substancje chemiczne (np. do mycia skóry).

 

 

6. AZS leczenie

Jak należy pielęgnować skórę ? Podstawowe zasady każdego atopika:

1. regularnie używaj emolientów i nawilżaj skórę, dzięki czemu  przywrócisz prawidłową barierę skórną
2. ogranicz kontakt z gorącą wodą – do mycia należy używać umiarkowanie ciepłej wody
3. osuszaj skórę delikatnie ręcznikiem, na przykład papierowym
4. wyeliminuj z diety wzmacniacze smaku oraz konserwanty z pożywienia
5. usuń z mieszkania dywany, firany, tapicerowane meble, które mogą gromadzić kurz
6. używaj do mycia łagodnych syntetycznych detergentów o odpowiednim pH ( pH 5,5–6,0 w celu ochrony skóry)
7.  unikaj ubrań z szorstkich i wełnianych materiałów, które mogą podrażniać skórę oraz niektóre substancje chemiczne.

Niestety nie ma uniwersalnej diety zalecanej chorym na atopowe zapalenie skóry. Ograniczenia dietetyczne należy zalecać w przypadkach udokumentowanej nadwrażliwości pokarmowej.

W przypadku leczenia miejscowego AZS stosujemy:

Emolienty, które należy stosować nieprzerwanie, nawet jeśli na skórze nie ma wyraźnych zmian zapalnych. Ważne, żeby rodzaj emolientu dostosować do stanu skóry, pogody i klimatu oraz pory dnia. W celu zmniejszenia nasilenia świądu skuteczne są emolienty zawierające polidokanol. Aby intensywniej nawilżyć skórę można dodatkowo zastosować miejscowe preparaty zawierające mocznik. Natomiast  w celu leczenia przewlekłych zmian rogowaciejących do emolientu można dodać kwas salicylowy.

Glikokortykosteroidy, czyli GKS stosuje się miejscowo w leczeniu ostrych zmian wypryskowych. Ze względu na skutki niepożądane (zmiany zanikowe skóry) należy je stosować przez możliwie jak najkrótszy czas i nie częściej niż 2 razy dziennie. Warto pamiętać, że w okolicy narządów płciowych zewnętrznych, na twarzy czy w fałdach skórnych można stosować tylko preparaty o słabej lub umiarkowanej sile działania. Podobne postępowanie zaleca się także w przypadku dzieci. Ponadto wykazano, że u dzieci i dorosłych stosowanie GKS dwa razy w tygodniu na niezmienioną skórę zapobiega kolejnym zaostrzeniom AZS.

 

Inhibitory kalcyneuryny (pimekrolimus i takrolimus) stosowane miejscowo umożliwiają opanowanie stanu zapalnego skóry bez użycia GKS. Nie powodują zaniku skóry, dzięki czemu można je stosować na okolice wrażliwe (twarz i okolice zgięć). Trwają badania nad bezpieczeństwem długotrwałego stosowania tych leków u chorych na atopowe zapalenie skóry, także u niemowląt i dzieci.

 

Wilgotne opatrunki okluzyjne (wilgotna warstwa gazy) korzystnie działają w zaostrzeniach AZS. Należy nałoży opatrunek na skórę po uprzedniej aplikacji emolientu lub GKS.

 

 

Źródło: 

Akdis CA, Akdis M, Bieber T, et al. Diagnosis and treatment of atopic dermatitis in children and adults: European Academy of Allergology and Clinical Immunology/American Academy of Allergy, Asthma and Immunology/PRACTALL Consensus Report. Allergy. 2006;61(8):969‐987.

Psychosomatic Cutaneous Disorders. Emotional stress and atopic dermatitis.